İslam´da çocukların eğitimi büyük önem arz etmektedir. Bu hususta yüce rabbimiz Kuran-ı kerimde çocuklarımızın terbiyesiyle ilgili birçok örnek ve öykü açıklayarak, çocukların nasıl eğitilip büyütülmesi hususunda bizlere yol göstermiştir. Aynı zamanda hadislerimizde çocukların anne baba üzerinde olan hakları hz.peygamberimiz (s.a.a) ve İmamlarımız (a.s) tarafından geniş bir biçimde izah edilmiştir.
Hz.Peygamberimiz´den (s.a.a) nakledilen bir hadiste şöyle buyurmuştur; ‘Çocuğun baba üzerinde üç hakkı vardır. 1.Güzel ad koyması, 2.Onu okutması, 3.Zamanı gelince evlendirmesi.’
Başka bir hadiste de imam Ali´den (a.s) şöyle rivayet edilmiştir; ‘Evladın baba üzerinde üç hakkı vardır. 1.Ona güzel isim seçmesi, 2.Onu güzelce eğitip terbiye etmesi, 3.Ona Kuran-ı Kerim´i öğretmesidir.’
Bu rivayetlerden anlaşıldığı üzere çocukların terbiyesi anne babanın en önemli sorumluluklarındandır. Mutlu aile çocuklarını dini ve islami terbiye üzerine yetiştiren ve büyüten ailedir.
Bu rivayetlerden yola çıkarak burada çocukların anne baba üzerinde olan haklarını birkaç başlık ile açıklayacağız.
1-Çocuğa güzel isim seçmesi
Çocuk dünyaya geldiği zaman ebeveynin vazifesi ona güzel isim seçmektir. Seçecekleri güzel ismin islami kültürle bağdaşmasının, onun terbiyesinde önemli bir yeri vardır. O isim ömrünün sonuna kadar çocuk için bir anlam ve mana içermektedir. Bunun için peygamberimiz evladın baba üzerindeki ilk hakkı ona güzel ad koymasıdır diye buyurmuştur. Öyle adlar seçelim ki kültürümüz, inancımız ve değerlerimizle örtüşsün. Bu hususta imamlarımızın ve özellikle İmam Hüseyin´in (a.s) uyarıları büyük bir önem taşımaktadır. İmam Hüseyin (a.s) bir hadisinde şöyle buyurmuştur; ‘Bin evladım olsa hepsinin adını Ali koyardım.’ Enbiya ve imamların adları evlatlarımıza ad olmakla birlikte onların ziynetidir.
2-Çocuğun eğitimi
Anne babanın vazifelerinden biri çocukları okutmaktır. Bu hususa hem peygamberimiz (s.a.a) hem de İmam Ali (a.s) dikkat çekmiştir. Anne baba çocuğun eğitimine önem vermelidir. Bu ister kız çocuğu olsun ister erkek çocuğu. Öyle ki hz.peygamberimiz (s.a.a) şöyle buyurmuştur; ‘’İlim tahsil etmek her Müslüman erkek ve kadına bir farizedir.’’
Evet, çağımızda her devlette çocuklarımız okullarda okumaktadır. Ancak çocukların okul süreci anne babanın nezaretinde ve kontrolünde yürütülmelidir. Çocuklar okula gittikleri için ihmal edilmemelidir. Eğitim ve bilgi çağımızın en önemli değerlerinin başında gelmektedir. Dünyada var olan tüm ilahi nimetleri istifade edilebilir bir hale getirmek, okumuş insanların çabasının sonucudur. Onun için günümüzde İslam toplumlarının birçok noktada batıdan geri kalmasının sebebi, eğitimin zayıf olması ve önem gösterilmemesinden kaynaklanmıştır.
3-Çocuğun eğitim ve öğretimi için uygun zeminin hazırlanması
Çocuğun aklının, zekasının ve düşüncesinin gelişiminin ilk adımı anne baba sayesinde gerçekleşmektedir. Bundan dolayı anne baba çocuğun hem terbiyesinde hem de eğitiminde ilk adımı atanlardır. Çocuğun doğru bir eğitim ve terbiye görmesi sağlıklı bir ailenin ve yuvanın olmasıyla mümkün olacaktır. Anne baba çocuğun bedensel ihtiyacını karşılamanın yanında, onun zihinsel ihtiyaçlarının giderilmesine de önem vermeli ve gereğini ortaya koymalıdır.
4- Çocukla dost olmak
Çocukların en çok ihtiyaç duyduğu şeylerden biri sevgidir. Bundan dolayı anne babanın sevgisini ne kadar fazla hissederse, o kadar başarılı olmuş olur. Aileye de o ölçüde bağlanır. Bu hususa peygamberimiz dikkat çekmiştir ve şöyle buyurmuştur; ‘Çocukları seviniz. Onlara sevginizi gösteriniz.’
İmam Cafer-i Sadık´tan (a.s) da şöyle nakledilmiştir; ‘’Hz.Musa (a.s) yüce Allah´a şöyle arz etti; Rabbim, senin katında en üstün amel nedir? Allah şöyle buyurmuştur; Çocukları sevmektir. Çünkü onların fıtratını kendi teklik ve fıtratım üzerine yarattım.‘’
Evet, bu gibi hadislerimiz çoktur. Anne babanın çocuklara sevgisi onlarda güveni tesis etmektedir. Çocuk arkasında güçlü bir desteğin olduğunu hissederek, özgüven kazanıp irade sahibi olmaktadır.
5-İzdivaç
Anne baba üzerinde çocuğun haklarından biri zamanı geldiğinde evlenme ortamının sağlanmasıdır. Yüce rabbimiz kuran-ı kerimde insanın huzur ve sükûnetinin evlilikte olduğunu beyan buyurmuştur. Bundan dolayı evlenme çağı gelen erkeklerin ve kızların evlenmesi, onlara yaşamda ayrı bir huzur ve rahatlık sağlamaktadır. Yüce rabbimiz Rum suresi 21.ayet-i kerimede bu hakikati şöyle buyurmuştur; ‘’İçinizden, kendileriyle huzura kavuşacağınız eşler yaratıp; aranızda muhabbet ve rahmet var etmesi, O’nun varlığının belgelerindendir. Bunlarda, düşünen millet için dersler vardır.’’
Allah tüm anne babalara bu sorumluluğu getirmekte başarı ihsan buyursun…
Hasan Karabulut
